Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH'ler), bazı siklik karbon halkaları içeren yüzlerce farklı organik molekülden oluşan geniş bir ailedir. PAH'lerden genellikle Kömür Katranı Zifti Uçucuları (CPTV'ler) olarak bahsedilir.
PAH'ler, kömür, ahşap ve bitki (çimen ve orman yangınları dahil)
gibi organik maddelerin ve biyoyakıtların tam yanmaması; volkanik püskürmelerden kaynaklanan emisyonlar; kömür, kömür katranı zifti, alüminyum eritme, ham yağ, mineral yağlar, bitümler ve katranlar gibi çeşitli organik maddelerden ve bu maddelerin kullanıldığı endüstriyel işlemlerden ve uygulamalardan salınma sonucu ortaya çıkar. Benzo[a] piren (BaP) beş üyeli bir PAH'dir ve muhtemelen en iyi bilinen ve çalışılan PAH'dir. BaP, insan sağlığı için ciddi bir risk oluşturur ve önemli ölçüde maruz kalmaya neden olacak şekilde kömür katranı zifti gibi maddeler tarafından yeterli miktarda salınabilir. Diğer PAH'ler daha ciddi bir sağlık riski teşkil edebilir ancak daha küçük miktarlarda oluşturulur. BaP, genellikle tüm PAH'ler için bir gösterge olarak kullanılır ancak sağlık riski taşıyan birçok göstergeden sadece biridir.
İş yerinde polisiklik aromatik hidrokarbonlara maruz kalmanın
sağlık üzerinde bir dizi zararlı etkisi olabilir. Bu etkilerin bazıları, kısa vadeli akut maruziyetlerden, bazıları uzun vadeli, tekrarlayan, kronik maruziyetlerden kaynaklanabilir.
Üretim veya imalatta sağlığa yönelik akut etkiler
Fotosensitiviteye yol açan ciltte tahriş ("kimyasal yanık")
Gözlerin ve üst solunum yollarının tahriş olması
Metal üretimi veya imalatta sağlığa yönelik kronik etkiler
Akciğer, cilt, mesane ve böbrek kanserleri
Kalp ve damarla ilgili sorunlar
Olası doğurganlık sorunları
İş yerinde maruz kalmalar ne zaman gerçekleşir?
Nefes alma
Polisiklik aromatik hidrokarbonlara maruz kalmanın birincil yolu, genellikle organik maddeler kullanılan veya yakılan işlemler sırasında tozları ve dumanları solumaktır. Metal üretiminde, alüminyum eritmede ve kok kömürü fırınlarında önemli derecede maruz kalma meydana gelebilir.
Dermal
İkincil bir maruz kalma, deri ve gözlerle temas yoluyladır.
Yeme
Çalışanlar, elleri kirli haldeyken yeme, içme, sigara içme veya tırnaklarını yeme yoluyla Polisiklik Aromatik Hidrokarbonların kazara yenmesi sonucu polisiklik aromatik hidrokarbonlara maruz kalabilir.
Bireylerin polisiklik aromatik hidrokarbonlara ve Benzo[a]pirene maruz kalabileceği metal üretimi ve imalatı uygulamaları ile diğer endüstri ve işlem örnekleri:
Metal üretimi, metal imalatı ve ilgili alanlar Demir ve Çelik:
Kok fırınları
Dökümhane işlemleri (kömür katkılarından döküm kumunda
örneğin çelik ve diğer alaşımların işlenmesi)
Alüminyum:
Eritme – pota emisyonları
Grafit elektrot üretimi (ör. alüminyum endüstrisi için anot üretimi)
Üretim:
• Yağlama ve kesme yağlarının kullanımı (ör. çelik üretiminde) Diğer uygulamalar
Kömür gazlaştırma fabrikaları
Baca temizleme
Petrol rafinerileri (temel olarak naftalen ve metil türevlerine maruziyet)
Ahşabın keostalarla emprenyesi (temel olarak naftalen, fenantren ve flüoren maruz kalanlar)
Keosta ile emprenyeli ahşabın kullanılması (ör. demiryolu ve kamu hizmeti çalışanları, marangozlar, temel olarak naftalen, fenantren ve flüorene maruziyet)
Asfalt ve kaldırım işleri
Çatı yapımı
Tütsüleme yerleri (et ve balığın işlenmesi)
Araba tamircileri, otobüs garajı çalışanları ve makinistler (dizel ve kıvılcım ateşlemeli motor egzoz gazlarından)
Madencilik (dizel motor egzoz gazlarından)
Yemek pişirme - yanmış yiyecekler ve yemek pişirmek için odun kullanımı
Kömür santralleri
• Çöp yakma
• Evsel ve konut ısınması
• Kirlenmiş arazilerin, özellikle daha önce üretilen gaz santrallerinin iyileştirilmesi
• Arazi yangınları ve yapısal yangınlar
• Tütün içme
İşverenlerin, hangi kontrol önlemlerinin gerekebileceğini anlamak için, maruz kalma sınırlarına kıyasla maruz kalma seviyelerinin belirlenmesini içeren bir risk değerlendirmesi yapması gerekir.
Gerekirse, hiyerarşik kontroller uygulanmalı ve bunların geçerliliği ölçümlenmelidir. Örneğin, lokal egzoz havalandırması, kaynak, taşlama ve diğer birçok uygulamada kullanılan çok etkili bir mühendislik kontrolü olabilir.
İhtiyacınız olan ekipmanı edinin.
Diğer denetim yöntemlerine ek olarak, çalışanlara yönelik maruziyetlerin ve risklerin azaltılması için Solunum Koruyucu Donanım (SKD) gibi Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) gereklidir.
Solunum Koruyucu Donanım (SKD) – filtreli solunum cihazları
3M'in, metal üretimi ve imalatında yaygın olarak karşılaşılan toza, buğuya, metal dumanına, ozona ve diğer gazlara ve buharlara maruz kalmayı azaltmaya yardımcı olan çok çeşitli bir SKD yelpazesi bulunmaktadır: tek kullanımlık partikül toz maskeleri, yeniden kullanılabilir yarım ve tam yüz maskeleri, sağlam yüz maskeleri, başlıklar ve baretlerle birleştirilen ağır iş için pille çalışan hava temizleyici solunum maskeleri.
Solunum Koruyucu Donanım (SKD) – hava beslemeli solunum sistemleri
3M'in, en zorlu çalışma ortamlarının bazılarında kullanıma uygun, sürekli ve hava supabı destekli çok çeşitli hava maskeleri de bulunmaktadır.
Solunum korumalı kaynak siperleri
3M'in, zararlı ışık, kıvılcım ve sıçramaya karşı göz ve yüz koruması sağlayan kapsamlı 3MTM SpeedglasTM Kaynak siperleri de vardır. Bu kaynak siperlerinin tamamı 3M'in kullan-at veya tekrar kullanılabilir yarım yüz maskeleri ile birlikte kullanılabilir. Alternatif olarak, 3M'in tek üründe birden fazla türde koruma sağlamak üzere, 3M elektrikli veya hava destekli sistemleri ile çalışmak üzere tasarlanmış kaynak siperleri ve başlıkları bulunmaktadır.
Göz ve Yüz Koruyucu Donanım
3MTM SpedglasTM kaynak siperliğini, ister otomatik karartma filtresiyle ister hafif tam yüz maskesiyle kullanın, 3M'in kaynak ve metal işçiliğinde karşılaşılan birçok tehlikeye karşı koruma sağlayan her türlü KKD'leri bulunmaktadır.
Diğer KKD'ler
3M güvenle, rahatça ve verimlilikle çalışmanız için çok çeşitli başka güvenlik çözümleri de sunabilmektedir:
Baş, göz ve yüz koruması
Kullan-at ve tekrar kullanılabilir kulak tıkaçları, kulaklıklar
İletişim çözümleri
Kullan-at ve tekrar kullanılabilir koruyucu iş tulumları
El ve cilt koruması için uygun iş eldivenleri
Düşmeye karşı koruma
Kapalı alan çözümleri
Sabit ve kişisel gaz algılama
Sabit alev algılama çözümleri
Faydalı Tıbbi Bilgiler
Astım, nefes darlığına, hırıltılı solunuma, öksürüğe veya göğüste sıkışma hissine neden olan kişiyi güçten düşüren ve potansiyel olarak ölümcül bir hastalıktır. Mesleki astımda hastalık, özellikle iş yerinde astım alerjenlerine (alerjik
astım tepkisine neden olan kimyasallar) maruz kalma ile bağlantılıdır.
İki tip mesleki astım vardır: çalışanın iş yerinde astım alerjenlerine maruz kalarak astım olması veya mevcut astımın iş yerinde maruz kalma ile ağırlaşması.
Toz hastalığı, akciğerlerde toz birikmesi sonrası tozun varlığına gelen tepkidir. Terim, çeşitli farklı hastalıkları kapsar, Yunancadan türetilmiştir ve tozlu akciğerler anlamına gelir.
Pnömokonyozlar, genellikle enflamasyon (pnömoni)
ve akciğer dokusunda skarlaşma (pulmoner fibroz)
ile karakterize uzun vadeli ve geri dönüşü olmayan hastalıklardır. Ancak bazı vakalarda, özellikle silikozda, kısa süreli yoğun maruziyetten sonra dahi hızla ilerleyen türleri ortaya çıkabilir.
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), hava geçişlerindeki enflamasyon ve akciğer dokularında hasar nedeniyle zaman içinde hava yollarının geri çevrilemez şekilde daralması ve akciğerlere hava akışının azalması ile sonuçlanan ciddi uzun süreli bir akciğer hastalığıdır.
Aşırı durumlarda, akciğerlere giden hava akışının azalması kişiyi fazlasıyla güçten düşürür ve ölümcül olabilir. Diğer belirtiler sürekli öksürme (yılda 3 aydan fazla), hırıltılı solunum ve artan balgam üretimi.
KOAH, bronşit ve amfizem hastalıklarını da içerir.
Metal işçileri, özellikle kaynakçılar zatürree enfeksiyonlarını kapmaya eğilimlidir. Bu hastalıklar genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilir, ancak kaynakçılarla ciddi veya ölümcül zatürree enfeksiyonlarının görülmesi riski arasında net ve artan bir korelasyon vardır.
Ekstra Bilgi
En basit PAH, iki üyeli bir benzen halkasından oluşan naftalendir. Bununla birlikte, en yaygın PAH'ler beş ve altı üyeli aromatik (benzen) halkalardır. PAH'ler termal bir işlem ile meydana geldiği veya salındığı ve genellikle düşük buhar basınçlarına sahip olduğu için, atmosfere buhar olarak girer ancak bazıları buhar fazında kalsa da çoğu mevcut partiküllere emilir veya yoğunlaşır.
Kaynak :
3M İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü